Viš höfnina
Žaš er aušveldara aš sjį flķsina ķ auga nįungans heldur en bjįlkann ķ sķnu eigin.
Žrįtt fyrir stašreyndir žessa mįltękis, ętla ég mér aš benda į nokkrar stašreyndir hins daglega lķfs viš höfnina, sem aš mķnu mati og annarra, sem į hafa bent, mętti betur fara.
Ķ litlu bęjarfélagi eins og Siglufirši er erfitt aš gagnrżna žaš sem betur mętti fara, įn žess aš žaš verši persónulegt, žar sem allir žekkja alla. En meining mķn er ekki, meš žessum skrifum, aš rįšast į persónur meš illgirni ķ huga, žar sem óhjįkvęmilega, einstakir geti tekiš einstaka lķnu til sķn persónulega, og žaš jafnvel góškunningjar mķnir.
Žaš, sem ég ętla fyrst og fremst aš skrifa um nś, er žaš sem fyrir augu mķn ber nęr daglega, ķ starfi mķnu sem kranamanns viš höfnina og žaš sem mér hefur dottiš ķ hug, žvķ viškomandi.
Fyrst eru žaš vatnsbrunnarnir į Hafnarbryggjunni. "Fyrsta flokks" slysagildrur, fyrir utan slysahęttuna, illa nothęfir til sķns brśks vegna margra tęknilegra galla. sem allir viškomandi, įsamt verkfręšingi vita um. En viš sama situr įr eftir įr- og eitt og eitt slys bętist viš. Sum slysanna hafa veriš bętt meš nokkrum žśsundum króna og oršiš hafa slys sem aldrei verša bętt og enn fleiri smįslys hafa oršiš, sem ekki hafa veriš skrįš.
En žaš skiptir engu mįli, žetta hefur veriš svona og getur veriš svona įfram. Eša er žaš ekki? Svari žeir sem gata.
Žį er žaš drullan og fiskurinn. Žaš hefur veriš barist fyrir žvķ aš fį hingaš fiskvinnsluskóla, sem vęntanlega į aš kenna mešhöndlun fisks og hreinlęti, varšandi alla mešhöndlun hans, allt frį löndun til śtskipunar.
Įšur en Fiskvinnsluskólinn į Siglufirši veršur aš veruleika, fyndist mér aš żmislegt af žvķ. sem ég sé śt um glugga vinnustašar mķns, žyrfti aš breytast. Žaš sem.ég kemst ekki hjį aš sjį, er allt annaš en fögur sjón, ef tala į um fyllsta hreinlęti varšandi löndun fiskjar og ašra mešferš fiskjar yfirleitt. Žaš ljótasta ķ žvķ sambandi tel ég vera löndunar- og śtskipunarbryggjan Hafnarbryggjan.
Stundum er erfitt aš sjį hvort hśn er steypt eša ekki, vegna žykks drullulags, sem vķšast žekur hana, įsamt drullupollum eša "vötnum". Žaš var ekki laust viš aš ég skammašist mķn s.l. sumar, er ég sį tvo śtlendinga vera skoša og kvikmynda (ma. nęrmyndir) drulluna og sóšaskapinn og gręnar slķur, sem myndast höfšu ķ pollunum.
Žegar verkafólk, fiskimatsmenn og ašrir eiga erindi um borš ķ veišiskipin, žį flytja žeir žessi óhreinindi meš sér nešan ķ skónum um borš ķ annars žrifaleg skipin og einnig nišur ķ fiskilestarnar. Einn og einn fiskur dettur af bķlpöllunum nišur į bryggjuna, - nišur ķ drulluna og er fleygt aftur upp į pallinn, įn žess aš skola fiskinn įšur, žvķ rennandi vatn er notaš um borš og er žvķ hvergi nęrri į bryggjunni. Og ef svo illa vill til, aš kranamašurinn gętir ekki aš sér og hķf rekst ķ og fiskur dettur nišur, žį er magniš "žaš mikiš" aš eyša veršur dżrmętum tķma ķ aš nį ķ vatn (slönguendann um borš) til aš skola fiskinn.
Fiskkössum er rašaš ķ net į bryggjuna, įn žess aš žvo svęšiš undir žeim og óhreinindin setjast į kassana, sem sķšar komast ķ beina snertingu viš fiskinn. Netin óhreinkast einnig og eru sennilega aldrei žvegin, frekar en löndunarkassarnir, ef undanteknir eru žeir kassar, sem Jón Kr. notar viš löndun śr smįbįtunum.
Oft haf ég velt žvķ fyrir mér, hver sį ašili sé, sem raunverulega geti kippt žessum hlutum, ég vil segja ósóma, ķ lag. Er žaš hafnarvöršur? Hafnarnefnd? Viškomandi verkstjórar? Verkfręšingur? Fiskimatsmenn? Eša bęjarstjórnin ein, eša allir įšurnefndir ašila sameiginlega?
Margir telja, aš ef steypt yrši akbraut vestan viš vöru hśsiš į hafnarbryggjunni, žį mundi moldarykiš og mestu óhreinindin, sem bķlarnir bera meš sér, minnka og aušveldara yrši aš žrķfa bryggjuna, sem ekki hefur veriš gert, nema upp į sķškastiš, žegar verkstjóri Ž.R. hefur tękifęri til aš lįta žrķfa lauslega hluta bryggjunnar.
Og heilbrigšiseftirlitinu vil ég rįšleggja aš heimsękja vigtarmanninn okkar og athuga viš hvaša loftslagstegundir honum er ętlaš aš draga fram lķfiš į sinum vinnustaš. Žaš vęri fróšlegt aš vita um gerlainnihaldiš pr. rśmmeter.
Žį kem ég aš einu atriši enn, sem ekki er sķšur mikilvęgt aš mķnu mati. En žaš er žaš įbyrgšarleysi, sem atvinnurekendur, verkstjórar öryggiseftirlit, verkamenn og verkalżšsfélagiš Vaka sżna. En žessir ašilar, aš örfįum undanteknum, hjįlpast óbeint viš aš brjóta samningsįkvęši og lög um öryggi į vinnustaš. Į ég žar fyrst og fremst viš notkun, eša öllu heldur notkunarleysi öryggishjįlma. Margir verkamenn telja hjįlmana óžęgilega og nota žį žess vegna ekki. En žaš er žó óžęgilegra aš fį högg į höfušiš, eša er žaš ekki? Til eru verkstjórar, sem sagt hafa hjįlmana žvarg og hśmbśkk. Atvinnurekendur viršast telja sig lausa allra mįla, meš žvķ aš lįta hjįlmana hanga į snaga į vinnustaš. Stjórn Vöku finnst kannski nóg aš įkvęši um žį sé komiš inn ķ samninga.
Öllum nefndum ašilum, aš lögreglu meštalinni, ber skylda til aš sjį um, aš lögum sé framfylgt, jafnvel žó samningsįkvęšum sé sleppt. Ég er ķ stjórn Vöku og er žvķ aš nokkru aš įvķta sjįlfan mig, en ég get mér til varnar upplżst, aš nokkrum sinnum hef ég nefnt žessi atriši į vettvangi Vöku viš góšar undirtektir ķ orši, en fundarsókn hjį okkur er jafnan dręm og sumt verkafólk hefur įręši til aš skamma og baknaga okkur, žį fįu sem "gerum" eitthvaš, - ķ kaffistofum og į vinnustaš, en męta ekki į fundi til aš lįta ljós sitt skķna, og eša hjįlpa okkur aš stjórna betur, eša taka aš sér stjórnina. Og alltaf er spurt: Hver į aš gera žetta?
Ég hef nś žegar ef til vill, fariš śt į hįlan ķs, en ég ętla aš nefna enn eitt atriši varšandi öryggi į vinnustaš viš höfnina, og er aš mķnu mati nokkuš gróft brot į lögum. En žaš er varšandi togskipin okkar. Ef til vill er žaš "sök" skipstjóranna, sem ķ hlut eiga, žaš sem um veršur fjallaš. Og nś spyr ég:
Er ašstaša sś, sem verkafólki śr landi, sjómönnum og öšrum, sem erindi eiga um borš ķ togskipin, ķ fullu samręmi viš lög žau sem skipstjórnarmönnum ber aš framfylgja varšandi landgöngubrżr og ašstöšu til ferša frį og um borš? Hver mundi talinn eiga sök eša hluta af sök, ef td. viškomandi eša óviškomandi hrasaši viš stig eša stökk um borš ķ ms. Dagnż og félli į milli skips og bryggju, en biliš veršur allt upp ķ 150 sm, stundum žegar slęmt vešur er og ašstęšur hvaš verstar? Og aftur spyr ég:
Hver ber įbyrgšina, ef viškomandi eša óviškomandi beinbrotnaši viš žaš aš fara um borš ķ Stįlvķk eša Sigluvķk? En žessi skipta meš sér sama landgangi, en engin trappa, eša neitt til žess ętlaš aš halda sér ķ, er fyrir hendi er landgangi sleppir og viškomandi žarf aš klofast eša stökkva nišur į žilfariš. Og hver yrši kallašur til saka, ef viškomandi eša óviškomandi rynni til og félli nišur um ólöglegan lestaropsbśnaš į bv. Sigluvķk?
Ég vona aš ég hafi ekki aflaš mér óvina meš žessum lķnum mķnum, en sé svo žį tek ég žvķ.
En ég sem fréttaritari Morgunblašsins vil heldur eiga žįtt ķ žvķ aš reyna aš koma ķ veg fyrir slys meš žvķ aš benda į slysagildrur og einnig į žaš, sem betur mį fara, heldur en fį borgaš fyrir žaš sķšar, aš segja frį žvķ ķ Morgunblašinu, aš oršiš hafi slys, jafnvel daušaslys og skżra žį jafnframt frį įstęšum fyrir viškomandi slysi.
Steingrķmur Kristinsson |
fimmtudagur 31 október 1974