|
Bíó-Saga
Siglufjarðar: Forsjárhyggja
Fram, 17. janúar
1920, Furðuleg
langloka.
Samkomuhús
Það er einkennileg ráðstöfun hjá stjórn þessa bæjarfélags eða hreppsfélags,
þegar þessir samningar, er hér um ræðir, gengu í gildi að fastleigja
eina samkomuhúsið sem til er i bænum, svo hartnær ómögulegt er að fá hús
þetta til neins, nema fyrst að knékrjúpa manni þeim, er hefir það á
leigu. Ekki verður það þó sagt með sanni, að þetta sé nein
nauðsynjastofnun er leigt hefir húsið, né fyrirtæki það sé á nokkurn hátt
bænum til hagsmuna og - því síður sóma.
Eg hygg það sé eigi fjarri sanni, að óþarfari stofnun
hinni yngri og yngstu kynslóð hafi hér aldrei upp risið. það fara margir
aurar í bíóferðir barna og unglinga frá allra fátækustu heimilunum, sem
engan eyri mega missa frá daglegu viðurværi. Og margar þúsundir króna hafa
Siglfirðingar sótt ofan í budduna til þess að kasta þeim í hítina á Bíó,
Börnin eru eigi gömul þegar þau fara að biðja um að lofa sér á Bíó, og
þau ganga fast eftir því litlu angarnir, að þau fái aurana, því sú
freisting liggur þeim þungt á hjarta.
En hvað hafa Bíóin svo að bjóða börnunum? Ja, - það getur
bæði verið gott og illt siðferðis bætandi og siðferðisspillandi.
Venjulegastar myndir, sem hér eru sýndar, eru af því tagi, sem
kvikmyndafélögin taka til að sýna skríl í stórborgunum. Slíkar myndir hafa
ekkert til síns ágætis annað en það að æsa skemmtana og nautnalöngunina.
Það eru tilfengnir sérstakir menn. sem búa til :beinagrind .
myndarinnar, eða uppistöðu -- prógrammið. Svo er myndin sniðin eftir
þessu. Má nærri geta hve nauðalítið er í. slíkt varið til andlegrar
nautnar. Slíkir menn sem þessir, er hugmyndina eiga til fjölda
skrílmynda á Bíóunum, eru auðvitað fyrst og, fremst slungnir á þá vísu, að
vita hvað fólkið er gljárífast í.
En guð hjálpi þeim sem halda að þarna séu skáld á
ferðinni - eða að þarna sé verið að sýna fræg listaverk, þótt slíkt standi
kannski stóru höfðaletri skrifað á götuauglýsingum. Nei, þeir menn hafa
aldrei fundið ylinn af hinum himneska eldi, aldrei stigið fæti sínum í
lundinn helga. Og þótt margir haldi því fram að bíómyndir séu menntandi
og það geta þær verið að vísu þá mun hitt sönnu nær, að enginn menntun
sé falskari né lygnari en sú er þangað er sótt.
Tökum dæmi: okkur er sýnd mynd sem á að gjörast austur í
heimi t. d. Kína eða Japan -- og sem á að sýna okkur háttu og siðu, menningu
og búning t. d. Japan. - það er ekki langt síðan við sáum ámóta mynd hérna á
Bíó. Við höfum aldrei komið til Japan, en við höfum haft þaðan sannar
fréttir um ýmsa þjóðháttu og um fram allt -. við höfum séð þaðan sannar
myndir. En þegar við förum að horfa á kvikmyndina, hnykkir okkur við.
Eru þetta Japanar? Að vísu er búningurinn eigi ólíkur. En eftir að maður
hefir horft á myndina stundarkorn, sér í gegnum svikin Þetta eru þá
ekkert annað -- eftir allt skrumið, en lélegir kvikmyndaloddarar "sminkaðir"
svo að haugarnir jafnvel sjást á myndinni - og svo illa grímaðir að menn
hljóta að taka eftir því, ef menn annars taka eftir nokkru. Og það eru
lítil líkindi til að þessir loddarar hafi nokkurn tíma til Japan komið,
og eru kannski eftir allt saman ekkert kunnugri þar en við, nema síður
væri. Og pálmarnir og jurtalífið --- allt saman falskt - gelgjulegar
garðjurtir, vestrænar stælingar norðan úr Evrópu, þegar best lætur, -- eða þá
beinlínis framleiddar með brögðum ljósmyndalistarinnar.
Eða "Fjallaeyvindur" Er það ekki dásamleg sýnishorn
Íslensks þjóðbúnings og Íslenskrar náttúru, sem sænskir kvikmyndamenn
sýna þar? Náttúran Íslenskaka orðin að kollóttum snjóþöktum hæðadrögum
norður á Finnmörk. Íslenski búningurinn hrærigrautur sænsks og norsks
selbúninga, sem enginn maður botnar í og Íslensku bæirnir afmyndaðir
Finnskir, "gammar." Nei það er alveg áreiðanlegt að falskari fróðleiks
getur enginn maður aflað sér, en með því að sækja óvaldar kvikmyndasýningar.
Nú er "Fjalla-Eyvindur" sýndur um allan heim, og - auðvitað - halda
allir, þeir sem eigi vita betur, að þarna sé sönn mynd af Íslensku
fólki, Íslenskri náttúru og Íslenskum bæjum og búningi !
Það er beinlínis hatramlegt að stjórn bæjarfélagsins skuli
láta það viðgangast að eina húsið sem bærinn á og hefir á að skipa til
samkoma og fundarhalda skuli vera fastleigt, og það eigi einungis til
stutts tíma, heldur til margra ára! Sök sér væri það, ef bærinn hefði
sjálfur átt fyrirtækið. En því fer nú betur að svo er ekki; og ég vona
að stjórn þessa bæjarfélags verði aldrei svo langt leidd, að hún ráðist
í slíkt fyrirtæki. Ekki mælir það heldur með, að á flest öllum sýningum
hér er mesta ómynd. "Filmurnar" gamlar, þvældar og úr sér gengnar, af
handahófsvali, útbúnaður allur óvistlegur, þó útyfir taki kumbaldinn
gluggalausi, hurðarlausi og gólflausri, sem byggður var úti fyrir dyrum
hússins, og gerir aðsækjendum illkleyft að komast inn, ef mikil er
aðsókn. Fyrir utan þá óprýði sem þessi "hundsrass"veldur, og sem sennilega
tekur út á væntanlega gangstétt. Og - mér er spurn - til hvers samþykkti
bæjarstjórnin þessa "byggingu" hvernig stóð á því? Hverjum á hún að vera til
góðs? Á hún að vera minnismerki um smekk núverandi byggingarnefndar? Og
svo tekur útyfir alt, ef bæjarsjóður á að borga mikinn hluta kumbaldans.
Nei, þetta Bíó hérna er engum til góðs. Hjá því er
ekkert fyrsta flokks - nema verðið á aðgöngumiðunum - það gengur "lúxus"
næst!
Það er líka efamál, hvort það borgaði sig ekki betur fyrir
bæinn að hafa húsið laust - ef á annað borð hefir verið tilgangurinn að
"spekúlera" með það. En þó að bærinn tapaði algjörlega þessari bíóleigu,
þá væri samt ekki áhorfsmál að festa eigi húsið. Eins og nú er, er bærinn
algjörlega útilokaður frá öllum betri skemmtunum, fundarhöldum og
samkomum, nema með því móti að eiga undir góðsemi leigjandans; og það
væri synd að segja annað en að hann hafi verið töluvert greiðugur hvað
það snertir framar öllum vonum.
Hann er auðvitað ekkert skyldugur til að lána það
hverjum sem er, og efamál hvort hann yfir höfuð hefir leyfi til þess, þegar
fundir í þarfir bæjarfélags eða bæjarstjórnar eru undanskildir.
Hús þetta á fyrst og fremst að vera leikfimishús, eða átti að
vera það. En þá vanta öll áhöld til þess að æfa þar leikfimi þó
vitanlega mætti koma miklu af þeim upp í skyndi, t. d. rimlavegg,
köðlum, hringjum, trapizum, stökk búkkum (hestum) o. fl., o, fl. sem
ástæðulaust er að sækja út úr landinu. Þá ætti að vera þar leiksvið,
haganlega útbúið til að leika á smásjónleiki. Efast ég ekki um að
drjúgir peningar fengjust í bæjarsjóð á hverjum vetri í leigu, ef svo væri
umbúið. Hér er töluverður og lofsverður áhugi hjá mörgum um það, að
stofnað yrði hér dálítið leikfélag til þess að hafa ofan af fyrir
bæjarbúum í vetrarfásinninu. Og ég segi fyrir mig, að ég vildi heldur horfa á
einn vel leikinn gamanleik en tíu kvikmyndasýningar.
Ég vona að ef til vill fleiri bæjarbúar láti til sín heyra um
þetta mál, því það er alls ekki svo lítils virði sem margur kannski
hyggur. Og ég ber það traust til hinnar háttvirtu bæjarstjórnar að hún
láti sér víti gömlu hreppsnefndarinnar að varnaði verða, og leigi ekki þetta
eina hús bæjarins aftur er leigutíminn er útrunninn til slíkra hluta,
sem það nú er leigt til.
Sig.Bj.
Athugasemd. Þótt vér ekki séum sammála heiðruðum
höfundi þessarar greinar, í nokkrum, atriðum, sjáum vér ekki ástæðu til
að koma fram með nokkrar athugasemdir að þessu sinni. Ritstjóri Fram.
Ath; Sig.Bj. er sennilega
Sigurður Björgólfsson (sk) |
